Zgodnie z zasadami dziedziczenia – spadkobiercy nabywają spadek na podstawie dziedziczenia ustawowego lub testamentowego, co zostaje potwierdzone prawomocnym postanowieniem sądu o stwierdzenie nabycia spadku bądź aktem poświadczenia dziedziczenia sporządzonym przez notariusza. Wysokość udziałów przypadających spadkobiercom w masie spadkowej wskazana jest we wspomnianych powyżej dokumentach (postanowieniu sądu lub akcie poświadczenia dziedziczenia).

KIEDY MOŻNA DOKONAĆ DZIAŁ SPADKU?

Dział spadku może zostać dokonany natychmiast po nabyciu spadku, po kilku latach lub może nie zostać dokonany wcale. Polski ustawodawca nie przewiduje obowiązku stosowania tej instytucji, a zatem w gestii spadkobierców jest ewentualny podział masy spadkowej lub jej brak. Zaniechanie przeprowadzenia działu spadku może jednak nieść za sobą przykre konsekwencje – na przykład związane zarządem majątkiem spadkowym oraz ponoszonymi nakładami na jego utrzymanie.

JAK DOKONAĆ DZIAŁU SPADKU?

Prawo polskie dopuszcza dwa rodzaje działu spadku, to jest umowny dział spadku lub sądowy dział spadku.

SĄDOWY DZIAŁ SPADKU.

Aby dokonać działu spadku przed sądem należy:
– określić właściwy sąd, przed którym toczyć się będzie postępowanie,
– złożyć w sądzie wniosek o dział spadku zawierający elementy formalne, które powinne być umieszczone we wniosku, aby został on rozpoznany przez sąd, między innymi dane spadkobierców, postanowienie o stwierdzenie spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia, spis inwentarza, testament, spis majątku spadkowego oraz proponowany podział majątku spadkowego spadku.
Procedura sądowego działu spadku może toczyć się nawet kilka lat.

FORMA UMOWNEGO DZIAŁU SPADKU.

Umowę o dział spadku można zawrzeć w dowolnej formie, niemniej – jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość, to umowa o dział spadku musi bezwzględnie zostać zawarta w formie aktu notarialnego. W innym przypadku dział taki byłby nieważny.

CO ZAWIERA UMOWA O DZIAŁ SPADKU?

Umowa o dział spadku określa czy dział dokonywany jest w całości, czy też może dotyczy jedynie jego części oraz zawiera informacje o tym jakie elementy wchodzące w skład spadku przypadają poszczególnym spadkobiercom. Nadto umowny dział zawierać może postanowienia dotyczące spłat lub dopłat związanych z dzielonym majątkiem.

DZIAŁ SPADKU U NOTARIUSZA.

Dział spadku zawarty przed notariuszem jest szybszy i nie tak sformalizowany jak postępowania sądowe. Notariusz w umowie wnioskuje o dokonanie zmian w księgach wieczystych, ewidencji gruntów oraz pobiera ewentualny podatek od czynności cywilnoprawnych, który zostanie przekazany na konto urzędu skarbowego.
Tym samym strony zwolnione są z dodatkowych czynności formalnoprawnych .

Opłaty związane z umownym działem spadku dokonanym w formie aktu notarialnego zależne są od wolnorynkowej wartości przedmiotów wchodzących w skład masy spadkowej, która ma być dzielona pomiędzy spadkobierców.