Zgodnie z art. 1012 kodeksu cywilnego spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Spadek zazwyczaj jest odrzucany w przypadku, gdy w skład majątku spadkowego wchodzą długi spadkodawcy lub gdy te długi przewyższają wartość dziedziczonego majątku albo gdy udział spadkowy ma być przekazany innym członkom rodziny bez przeprowadzania działu spadku.

Spadkobierca, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku (dnia śmierci spadkodawcy). Oświadczenie o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Od 18 października 2015 roku brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym powyżej jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Oświadczenie o odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem. Można dokonać odrzucenia spadku również za pośrednictwem odpowiednio umocowanego pełnomocnika.

W przypadku odrzucenia spadku, udział spadkowy jaki by przysługiwał takiemu spadkobiercy, przypada jego zstępnym (dzieciom), jeśli je miał w momencie otwarcia spadku, natomiast w przypadku ich braku, udział ten przypada pozostałym spadkobiercom ustawowym. Chcąc zatem uchronić zstępnych przed dziedziczeniem długów konieczne będzie również odrzucenie spadku przez tych zstępnych, a w przypadku, gdy są to osoby małoletnie – odrzucenia może dokonać opiekun za zgodą właściwego sądu opiekuńczego, wyrażoną prawomocnym postanowieniem.

ODRZUCENIE SPADKU W IMIENIU MAŁOLETNICH DZIECI

Opiekun dziecka, na odrzucenie spadku w imieniu małoletniego, ma 6 miesięcy od chwili złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku we własnym imieniu. Z praktyki wynika, iż czas oczekiwania na prawomocną zgodę sądu wynosi nawet kilka miesięcy, a zatem pojawiała się obawa, iż opiekun nie zdąży odrzucić spadku w odpowiednim terminie. Wątpliwości te zostały jednak rozwiane przez Sąd Najwyższy postanowieniem z dnia 20 listopada 2013 roku, sygn. akt I CSK 329/13, który stwierdził w nim, iż po złożeniu wniosku do sądu opiekuńczego, termin do odrzucenia spadku ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym.

Na koniec niniejszego wywodu warto wspomnieć, iż spadkobierca powołany do spadku zarówno z mocy testamentu, jak i z mocy ustawy może spadek odrzucić jako spadkobierca testamentowy, a przyjąć spadek jako spadkobierca ustawowy.